Crispfabriek pakt 'energieslurpend monster' aan

Als het gaat om energiebesparing in de Nederlandse industrie, moet er nog wat laaghangend fruit worden geplukt.

De energieslurpende giganten, zoals Tata Steel of Akzo Nobel, mogen dan wel voorop lopen als het gaat om efficiënt verbruik, maar kleine en middelgrote bedrijven laten nog veel ruimte voor verbetering zien. De Lay's chipsfabriek van PepsiCo in Broek op Langedijk laat zien hoe dit in de praktijk kan.

Bij binnenkomst in de hal van PepsiCo's fabriek in Noord-Holland hangen grote mediakubussen aan het plafond die u bewust maken van onderwerpen als watergebruik, energiebesparing en het voorkomen van klimaatverandering. Er werken hier zo'n 250 mensen en dagelijks komen er een miljoen zakken chips van de band.

'Als fabriek is het niet vanzelfsprekend dat we energie moeten besparen', zegt Dave van Braak, Sustainability en Facility Manager bij de Noord-Hollandse Lay's fabriek. 'De gas- en elektriciteitsprijzen zijn alleen maar gedaald, waardoor er weinig stimulans is om te besparen.'

Wet milieubeheer

Bedrijven als Akzo Nobel, DSM en Tata Steel werken al jaren aan energie-efficiëntie, maar de industrie als geheel komt maar langzaam op gang als het gaat om energie-efficiëntie. Hoewel de Wet Milieubeheer bepaalt dat alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van minder dan vijf jaar moeten worden genomen, blijkt uit onderzoek dat in de praktijk alleen maatregelen met een terugverdientijd van twee jaar of minder worden uitgevoerd. Waarom doet PepsiCo het dan toch?

'Als bedrijf willen we onze verantwoordelijkheid nemen', zegt Van Braak, waarbij hij de Wet Milieubeheer noemt. 'We doen ons best om deze projecten in het bedrijf terug te vinden.'

Met proactiviteit loopt PepsiCo voor op andere bedrijven. 'Het is niet zo dat ondernemers niet willen verduurzamen, maar het ontbreekt ze aan tijd en kennis', zegt Margreet van Gastel, ambassadeur Energy Challenges 2020 bij het ministerie van Economische Zaken. Dagelijkse activiteiten slokken de tijd van het management volledig op, waardoor ze weinig tijd overhouden om zich te verdiepen in energie-efficiëntie. Daardoor benutten ze kansen niet. Van Gastel geeft het voorbeeld van leidingisolatie, dat vaak een terugverdientijd heeft van enkele maanden. 'Maar weten ondernemers dat eigenlijk wel', vraagt ze zich af.

Perslucht

Volgens het Berenschot-rapport over overgangstrajecten naar elektrificatie in de chemische industrie is hergebruik van perslucht een bestaande techniek met een korte terugverdientijd. PepsiCo gebruikt, net als veel andere bedrijven, perslucht om allerlei processen te sturen: om kleppen in machines te openen en te sluiten, om het netwerk van leidingen schoon te maken en om 'slechte chips' en aardappelen op de lopende band uit de lijn te blazen. Die lucht wordt via een netwerk van buizen onder continue druk door de fabriek geleid. In de fabriek van de Noord-Hollandse Lay's realiseren ze al een energiebesparing en een efficiënt gebruik van perslucht en een goede afstelling van het proces. Toch kost elke kW perslucht 7 kW elektriciteit om te produceren en Van Braak besloot het gebruik van perslucht in de fabriek opnieuw te onderzoeken.

Energieslurpend monster

Geveke Energy Services heeft het productiesysteem van de Lay's opnieuw ontworpen, met als resultaat dat de Lay's chipsfabriek nu 60% op haar elektriciteitsverbruik bespaart.

'Je bouwt een fabriek, het bedrijf groeit, u breidt het een beetje uit en u knoopt dat aan elkaar. u Voor u het weet heb je een energieslurpend monster gebouwd', zegt Pascal van Putten, eigenaar van VPInstruments dat de meetapparatuur voor de Noord-Hollandse fabriek van PepsiCo leverde. 'Maar zolang het productieproces goed loopt, durft niemand eraan te komen.'

De mensen van PepsiCo waren moedig genoeg om dat te doen. Eerst werd het hele systeem gecontroleerd op lekken en knelpunten. 'Sommige koppelingen waren bevestigd met een tie-wrap', zegt Van Braak. 'Zo'n constructie kan niet anders dan lekken.'

Vervolgens verlaagden zij de druk in het leidingnet langzaam van 7 bar naar 5,3 bar. Met elke bar die zij de druk in het systeem verlaagden, verminderden zij de lekkage met 15% en het stroomverbruik met 7%. In plaats van het hele systeem op de hoogst vereiste druk te houden, plaatsten zij kleine boosters op plaatsen waar inderdaad een hogere druk nodig was.

Resultaat

Geveke maakte deze energiebesparingen mogelijk door de integratie van een flow pressure regulator, alsmede een compressor management systeem en een online energie monitoring systeem dat voldoet aan de relevante ISO-normen. Deze aanpassingen maken de fabriek in Broek op Langedijk de meest energie-efficiënte fabriek van PepsiCo in Europa.

Daarnaast verbrandt de fabriek biogas uit de eigen waterzuiveringsinstallatie om de ovens op de juiste temperatuur te houden. Dit is goed voor 3% van het energieverbruik tijdens het bakken. Uit de bakdampen wordt laagwaardige warmte teruggewonnen - een deel wordt gebruikt om de gebouwen te verwarmen en een kleinere hoeveelheid gaat terug naar het productieproces. PepsiCo blijft op zoek naar meer manieren waarop de warmte die door de schoorsteen verdwijnt, kan worden benut.

Terugverdientijd

'Je moet kijken naar de levenscycluskosten en mensen daartoe uitdagen', zegt duurzaamheidsmanager Van Braak. 'Dan is het iets duurder in aanschaf, maar u verdient het terug.' De investering van PepsiCo in persluchtefficiëntie betaalde zich binnen een jaar terug.

De duurzaamheidsmanager zou wel meer willen doen, maar soms levert een verandering in een fabriek elders in Europa meer milieuwinst op per geïnvesteerde euro, zodat het moederbedrijf een andere beslissing neemt. 'Maar ik heb mooie plannen die absoluut interessant zijn, zeker als de energieprijzen zouden stijgen', zegt Van Braak.

Het artikel is geschreven door Energeia, www.energeia.nl. Gepubliceerd 2017, 3 mei.